Dr.Hüseyin OFLAZ
Eski bir yazım::Dünya ACE inbitörlerini sevme günü: Son dönem böbrek hastalığı (SDBY)? Yani diyalize giren yada girmeye aday hastalar:Bilindiği gibi böbrek yetersizliğinin en sık sebebi bir diyaliz bölümüne gidersiniz nettir. Yani yarıdan fazlası diyabetik nefropati veya hipertansif nefroskleroz veya ateroskleroz nedeniyle oluşan böbrek yetersizliğidir. Dünyanın en pahalı tedavisi diyaliz. Peki bu sebepler yani dm ve hipert önlenebilir ama biz yinede dm-kby , hiperta-kby tam azaltamıyoruz. Peki neden . Arkadaşlar çünkü diabet hastalarının çoğu diyabeti regüle değil, düzenli kontrole gitmiyor, hipertansifler ya hedef değere inmiyor vede en önemlisi hala özellikle dm ve hipertansiyon hastasına acei yada ARB yazmayıp amliodipin ve doksazosin yazan bir grup meslektaşımız var. Kreatinin 1.5 olanamı acei yoksa kreatinin 1.0 olanamı acei verelim diyorsun. Çoğu insanın cevabı: Kreatinin 1.5 olana acei/yada arb vermem, çünkü kreatinin artabilir diyor. Yapmayınnnnnnnnnnnnnnnnn. Kreatinin 1.3 ve üstü (yani 1.3-2,5 arası) Bu hastaların artmış RAS aktivitesi ve bunun neticesinde nefropati hızla ilerleyip 10 yıl içinde belki diyalize girecek ve biz acei veya arb versek diyalize belki hiç girmeyecek yada 10 değil 20 yıl sonra girecek. Şimdi bu acei veya arb hem hastayı kurtarıp hemde devlet bütçesine faydası olmuyor mu?. Hekim uzağı görmeli ve tedavisi ile 20 yıl sonrasını bile düşünmeli. Ama maalesef en çok ihtiyacı olana eksik bilgi ve cesaret eksikliğinden doğru ilacı veremiyoruz. Eksik tedavi-eksik tedavi-eksik tedavi. Bir diyabet hastasının (hipertansif ise yada proteinüri varsa) çantasında mutlaka acei yada ARB olmalı. Bazen poliklinikte dm hastası bi çuval ilaç döküyor önünüze ve insan sevdiğini kalabalıkta arar gibi bu ilaçların arasında acei yada arb arıyor. Ama inanın amlodipin, nitrat, trimetazidin, alfa bloker, furosemid var ama sevdiceğimiz canımız acei yok. Ya bu tedavi eksik eksik eksik. Kreatin yüksekde olsa acei verelim ama kreatinin ve potasyumu 2-3 kez 5-7 günde bir bakalım. Bazale göre kreatinin %30-40 artarsa acei keseriz. Ama çoğu tolere ediyor. Potasyum 5.5 kadar acei verebiliriz. Ky ve mi ve proteinürili dm varsa acei ile potasyum 5.5 bile geçse acei devam edip potasyumdan fakir diyetle beslenmeli. Özellikle ülkemizde üzüm pekmezi, kaysı, muz, patates, fıstık, badem potasyumdan zengin olup bunlarda da belirgin kısıtlamaya yada kesmeye kadar gidilmeli. Gerektiğinde antipotasyum verip potasyum sıkı kontrolü ile acei kullanıyoruz. Çünkü bu hastalarda prognoz için elmas gibi ilaç acei. Toksik RAS sistemini en iyi acei bloke eder. Arb ve aldacton kısmen alternatif. Ama önce acei verelim. Kalbi ve böbreği ve damarı koruyalım. Diyalize gidişi ve enfarktüsü önleyelim. Özellikle bir diyabetlide Acei yafa arb Olmadan olmaz. İzole hipertansiyonda da bu ilaçlardan birini vermeliyiz. Tüm önlemlere rağmen kreatini bazale göre %40 ve üstü artıyorsa veya potasyum 5.5 üzerinde geliyorsa veremeyebiliriz. Yada akut böbrek yetersizliği varsa yine acei veya arb veremeyiz. Ama sebep düzeldikten sonra bunları dikkatli şekilde başlayıp verebiliriz. Ama önce inatçı olalım. Dünya acei günü diye bi günmü ilan etsek. Millet sevgililer günü kutlar biz dr lar dünya acei gününü kutlarız. İnanın nice böbrekler kurtulur ve nice diyalizler engellenir. Sadece ülkemizde 7 milyon dm var. Dm ve kalp krizi///dm-af ve inme ///dm ve kby düşünün sıklığını….Her köşe başında bir hastane var ve hepsi en iyi böbrek naklini biz yapıyoruz diyor. Her köşe başında bir diyaliz merkezi var. En iyi diyaliz bizde diyor, evden alıp eve bırakıyoruz diyor. En iyi acei biz yazıyoruz ve böbreğinizi koruyoruz diyen yok. Hep bozulmuş organı tedavi ediyoruz diye övünen merkezler var. Bozulmayı önleyen koruyucu hekimlikle övünen hastane veya dernek pek yok gibi…….Diyaliz hastasına soruyorsun :diyaliz öncesi ve sonrası hayatında ne değişti. Doya doya su içemiyorum diyor ve normal insan ne yapıyorsa ben onların çoğunu yapamıyorum diyor. Yani su içmek, koşmak, et balık yemek, rahat uyumak, nefes almak,halsizlik hissetmemek, cinsel yaşam vb nicelerini yapamıyorum diyor. Peki neden neden neden: Biliyormusunuz bu hastalara 10 yıl önce doğru düzgün acei yazılsa idi bunların hiçbiri olmayacaktı. Gelin özellikle diyabetik hipertansife, diyabetik proteinüriliye, hipertrofisi olan hipertansife, ky olan hipertansife, normotensifde olsa özellikşle düşük ef ky ne, eski mi olana ACE inhibitörü yazmak için yarışalım. Hadi bugün dünya acei günü yada acei bağlı öksürük olursa ARB günü olsun. Şaka tabi . Ama ciddi bir konu.
