Yine aylardan temmuz:),acil serviste nöbetçiyim.112 geldi diyerek haber verdiler(bu sufle çok önemli arkadaşlar sizi hazırlar kriz yönetimine,bir direkt 112 sedyesi görmek var,bir de öncesinde haberini almak ona göre gard almak ). Konumuzla ilgili olduğu için aklıma geldi(niyetim kimseyi yargılamak değil,akılda kalıcı olmasını sağlamaktır grubu takip ediyor iseniz tanımışsınızdır diye düşünüyorum).112 de hekim arkadaş da heyecanlanmış olsa gerek,bisikletle düşmüş bir çocuğu(çukur bir yer muhtemelen) kucaklamış ambulansa atmış getirmişler.Ambulanstan da hocamız kucağında çocuk ile acile girdi.Sedyenin üzerine çocuğu bıraktı.Konumuz gereği “şahitsiz düşmelerde” olası kafa travması ihtimalinden dolayı,çevredekilere müdahale etmeyin oynatmayın “112 ye haber verin” denilir.Maksadı 112 çalışanlarının “sihirli değneği” olmasından değildir.Travma hastasına yaklaşım profesyonel olmalıdır.Kafa travması şüphesi ve grafi ile ekartasyonu edilmeden “travma hastaları” boyunluksuz müdahale-transport edilmemelidir. Neyse ki bu vakada herhangi bir sıkıntı yoktu ve olmadı da.
Gelelim omurga travması konumuza
1-Yüksek enerjili travmalarda omurga yaralanması olasılığı göz önüne alınmalıdır.Bu bölgenin bilindiği üzere içeriği ve yakınlığı açısından nöral dokular içermesidir
2-Her yıl 1 milyon kişinin bu yaralanmalar ile 50 sinin morbidite(yaşam kalitesi ) bozulmaktadır.Trafik kazası geçirenlerin %4.4 ünde omurga travması bulunmaktadır.%50 den fazla olguda ilave yaralanmalar bulunmaktadır.
3-İlave yaralanmalar intraabdominal (kc,dalak %30 a varan),pulmoner (%20),komşu omurga yaralanması(%6-15),alt ekstremite pelvis yaralanması(%8-10)
DN: bu oranlar ne işimize yarayacak?yüksek enerjili travmalarda bu organlara (yaralanma şekline göre) dikkatimizin fikslenmesi önemli.Malpraktis olarak gözden kaçar ise hukuk bilimsel olarka bu oranları ortaya çıkarabilir.
4-Omurga yaralanmaları Nedenleri: 1-Yüksek enerjili trafik kazaları 2-Yüksekten düşme 3-Düşme (özellikle patolojik kırık)
5-Risk altındaki bireyler:
a-Karayollarında seyir halinde olanlar
b-3 metre üzerinde çalışanlar(düşme tehlikesi olanlar)
c-15 yaş üzerinde risk artıyor
6-Yaralanma mekanizmasını öğrenmek prognoz için önemli!!:
• Hasta araçtan mı fırlamış?
• Başının üzerine mi düşmüş?
• Kaza anında herhangi bir paralizi belirtisi var mı?
• Kısa bir süre önce hasta el, ayaklarını oynatırken daha sonra bu fonksiyonlarını kaybetmiş mi?
• Kuvvetli hapşırma, hafif düşme, ağır kaldırma hikayesi (osteoporoz,patolojik kırık)
7-Omurga travmalı hastaya sahada yapılacaklar
• İlk görüldüğü pozisyonda kontrollü olarak sert düz bir zemin üzerinde supin olarak stabilize etmek gerekli, aksiyel, rotasyonel hareketler engellenmeli, hastanın başı oynamayacak şekilde sabitlenmeli sonra yeterli immobilizasyonla transport sağlanmalı.
İdeali
• Supin pozisyon
• Boyunluk takılması
• Travma tahtasına alınması
• Yeterli immobilizasyon
• Transport
8-Acil Serviste yapılacaklar
• Sahada herhangi bir işlem yapılmadan getirilen hastada ideal koşulları oluşturmak
• Havayolu ve servikal immobilizasyon
• Solunum
• Dolaşım kontrolü
• Sonrasında nörolojik kontrol (DTR, bulbokavernöz, anal, karın cildi refleksleri, duysal ve kuvvet muayeneleri yapılır)
9-Omurga muayenesi
• Travma tahtası üzerinde, supin pozisyonda, servikal muayeneyi takiben boyunluk takılması ve hastanın yan çevrilmesi (kütük yuvarlaması)
• İnspeksiyon
• Palpasyon (spinöz prosesler üzerinden )
10-Görüntüleme
• Üst servikal bölge görüntülenmesi için odontoid grafi
• Servikal yaralanması olan hastada yan grafi yeterli olur (yüzücü pozisyonu)
• Alt seviyelerde yaralanmada yan filmler çekilmesi uygundur
• Omurga kırıklarının sınıflamasında ve net ortaya konmasında en önemli tetkik B.T.
• Spinal kord yaralanma derecesi ve yumuşak doku yaralanması için M.R.
DN: Servikal yaralanmada soldaki resimde bulunan 3 hattın devamlılığı izlenmelidir,şüphe halinde tomografi çekilebilir.Fraktür dışlandıktan sonra “boyunluk” çıkarılmalıdır.
Boyunluk Takılması Açısından işin pratiğindeki ATT arkadaşların hazırladığı videoyu da ekleyelim.
Yazıyı düzenlediğim ve uzamaması için buraya kadar dikkat çektiğim;Sunumun TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ
