Kronik öksürükle başvuran bir hastada nedeni bulmakta en önemli olan nokta iyi bir öykü almaktır. İlk olarak öksürüğün süresi sorgulanmalıdır. Kronik veya akut mu ayırt edilmelidir. Sekiz haftadan uzun sürüp sürmediği, öksürüğün başlangıç yaşı, gün içindeki zamanlaması (gün içinde veya gece kötüleşen), karakteri (kuru, sert, balgamlı,havlar tarzda) sorgulanmalıdır. Hastanın öyküsü alınırken aşağıdaki maddelerin tek tek sorgulanması önemlidir.
• Öksürüğün balgamlı olup olmadığı,
• Üst solunum yolu obstrüksiyonunu düşündüren horlama, nefes tutması gibi bulguların varlığı,
• Hışıltı, ailede astım-atopi, çocukta atopi öyküsü,
• Kilo kaybı, lenfadenopati, sistemik immün yetmezliğe ait bulgular,
• Gece terlemesi, açıklanamayan ateş, kilo kaybı,
• Semptomların devamlı ya da aralıklı oluşu, mevsimler ile ilişkisi,
• ACE–inhibitörü alım öyküsü,
• Sigara içimi,
• Kedi, köpek, güvercin besleme.
PÜF NOKTALAR:
- Öksürük yatarken kötüleşiyorsa postnazal drip sendromu, astım veya gastroösofageal reflu hastalığı neden olabilir. Buna karşın uyurken kayboluyorsa sıklıkla psikojeniktir.
- Öykü alırken neonatal problemler, beslenme hikayesi, önceki enfeksiyonlar, allerji hikayesi, aşı takvimi, ailede tüberküloz öyküsü sorgulanmalıdır.
- Hastanın yaşı ayırıcı tanıda sınırlı da olsa yardımcı olabilir. Hava yolu hiperreaktivitesi, enfeksiyonlar, her yaşta sık öksürük nedeni olabilmektedir.Bununla beraber bazı yaşlarda bazı durumlar
daha öne çıkmaktadır (Tablo II)
- Öksürüğün tipi de önemlidir. Kaba, haşin, stiridor şeklindeki öksürük glottik irritasyonu
veya subglottik ve trakeal bölgedeki ödemi, daralmayı gösterir. - Viral krup, glottik veya subglottik kist, hemanjiom, vokal kordda nodül, uzun uvula ve trakeomalazi kaba haşin öksürüğe neden olur.
- Psikojenik öksürük de kaba ve haşindir. Sık boğaz temizleme hareketi postnazal drip sendromunda gözlemlenir
- Balgamlı öksürük genellikle alt solunum yolunda enflamasyon ve mukus hipersekresyonunu
gösterir. - Kuru öksürük genellikle solunum yolunun özgün olmayan irritasyonunda görülür
(Tablo III)
- Öksürüğü tetikleyen nedenler sorgulanmalıdır.Özellikle koşma gibi egzersizler, soğuk havayla karşılaşma, astım nedenli öksürükte en sıktır.
- Öksürüğün mevsim değişikliği veya hava ile ilşkisi, özellikle eşlik eden nazal semptomlarınvarlığı alerjik rinit ve astım ile ilgilidir.
- Kaba öksürükle beraber solunum sıkıntısı ve beslenmeyle artan öksürükte çift arkus aorta tanıda düşünülmelidir.
- Ateş kilo kaybı, gece terlemesi, halsizlik öyküde sorgulanmalı ülkemizde tüberküloz daima akılda tutulmalıdır.
- Bulantı, substernal göğüs ağrısı, ağızda acı tat, tekrarlayan kusmalar gastroösefageal hastalık açısından sorgulanmalıdır.
- Ailede atopi, astma öyküsü sorulmalıdır.
Fizik muayenesinde
Tüm ayrıntılı sistemik muayenenin yanı sıra şunlara da dikkat edilmelidir:
• Büyük tonsille veya adenoidler, nazal polip, kronik süpüratif otitis media,
• Egzema veya allerjik rinit varlığı,
• Göğüs deformitesi,
• Stridor, hışıltı (tek ya da her iki hemitoraksda),
• Periferal ödem, hepatosplenomegali, asit veya diğer malabsorpsiyon bulguları,
• Egzema veya allerjik rinit varlığı,
• Kronik akciğer hastalığı ya da kor pulmonare varlığı,
• Çomak parmak, santral veya periferal siyanoz,
• Kilo kaybı, deri altı yağ dokusunun azalması, gelişme geriliği,
Enfeksiyonlar:
Viral solunum yolu enfeksiyonları en sık rastlanan enfeksiyonlardır. Bunlara genellikle kış aylarında rastlanır ve arka arkaya tekrarladığında kronik persistan öksürük şeklinde seyreder. Bu çocuklar sıklıkla kalabalık evlerde yaşayan ve
sigara dumanıyla karşılaşan çocuklardır. Viral enfeksiyonlar uzamış öksürük periyoduna neden olduğunda postenfeksiyöz öksürük olarak isimlendirilir. Sıklıkla yanlış tanı koyulup astım gibi tedavi edilir. Kronik öksürüğe neden olan özgün bir enfeksiyon ajanı bilinmemektedir, fakat özellikle respiratuar sinsityal virüs, parainfluenza virüs, Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumonia ve Bordatella neden olabilir. Bebeklerde klamidya, sitomegalovirüs ve Ureaplasma urealytica enfeksiyonları da kronik öksürük nedenidir. Boğmaca benzeri
öksürük spazmotik ve havlar tarzdadır ve kusma ile sonlanır. Birkaç ay sürebilir ve tedaviye cevap vermez. Boğmaca, parapertusis, adenovirus, mikoplazma ve klamidya bu tarzda öksürüğe neden olur. Enfeksiyondan sonra solunum yolunun geçici aşırı cevabı ile solunum yolu enflamasyonunun devam etmesi kronik öksürüğü oluşturabilir. Tüberkülozda lenf nodlarının solunum yolunu tıkaması, perfore lenf nodları ve ekspansiyonu engellenen akciğer segmentlerinin sekonder enfeksiyonu ile öksürüğe neden olur.
DEVAMI VE TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ
