HABERİN TAMAMI İÇİN TIKLAYINIZ
HABERE KONU OLGU:
Erzurum’da kuduz olduğu tespit edilen köpek tarafından ısırıldıktan 40 gün sonra ölen Sudenaz Tanhaş’ın babası, tedavide ihmali olduğunu öne sürdüğü hastane ile 2 doktor hakkında savcılığa şikayette bulundu.
Erzurum’un Uzunyayla köyünde kuduz olduğu belirlenen bir köpeğin saldırısının ardından tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitiren 3 yaşındaki Sudenaz Tanhaş’ın babası Osman Tanhaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kızını 22 Ekimde köpek ısırdıktan sonra aynı gün Numune Hastanesine götürdüğünü ve burada yapılan pansumanın ardından hastanede gece saat 03.00’a kadar bekletildiğini söyledi.
Daha sonra çocuğunun ameliyata alındığını ifade eden Tanhaş, ”Saat 03.00’da ise ameliyata aldılar ve yüzündeki yarayı diktiler. 23 Ekim sabahı saat 06.00’da ise çocuğum taburcu edildi” diye konuştu.
Eve geldikten 5 gün sonra Sudenaz’ın dikiş yerinden iltihap gelmeye başladığını anlatan Tanhaş, şunları kaydetti:
”Yeniden kızımı alıp Numune Hastanesine götürdüm. ‘Korkulacak herhangi bir şey yok, zamanla kapanır’ dediler ve yüzündeki dikişleri aldılar. Bunun üzerine eve döndük ve bir süre sonra Sudenaz’da korku belirtileri başladı. 12 gün bu yaradan iltihap geldi, Sudenaz’ı yeniden Numune Hastanesine getirdik, görevliler ‘bu ateşten dolayıdır, bir şeyi yok dediler, aşılarını yaptırın geçer’ dediler. Hatta ‘kabını kaşığını bile ayırmayın bu çocuğa bir şey olacağı yok’ diyorlardı. Bunun üzerine yeniden eve döndük ve Sudenaz ondan sonra iyice rahatsızlandı. Kafa ve kollarındaki hareketler gitti. Ateşi 47 dereceye yükseldi. Havale geçiriyordu başı sabit durmuyordu. Sudenaz’ı bu defa Aziziye Araştırma Hastanesine götürdüm oradan da Yakutiye Araştırma Hastanesine sevk edildi.”
Burada çocuğun tahlillerinin yapıldığını ifade eden Tanhaş, Sudenaz’dan tahlil için alınan numunelerin Ankara’ya gönderildiğini ve tedavisi için büyük çaba harcandığını, ancak yapılan tüm müdahalelere rağmen kızının kurtarılmadığını belirtti.
KUDUZ:
- Tüm dünyada yılda 60 000 kişi kuduz hastalığından ölüyor
- Kuduz şüpheli hayvan tarafından ısırılanların %40’ı <15 yaş çocuklar
• İnsan kuduz ölümlerinin %99’unda kaynak köpekler - Kuduz virüsüne karşı tüm memeliler ve insanlar duyarlı
• Tilki, çakal ve kurtlar en duyarlı,
• kedi ve köpek türleri orta derecede duyarlı - Küçük kemirgenler (sincap, kobay, hamster, sıçan, fare) ve tavşanların
kuduzla enfekte oldukları ve insanlara kuduz bulaştırdıkları şimdiye kadar bildirilmemiş
- Bulaş yolları
• Hayvandan insana
– Isırık
– Tırmalama
– Bütünlüğü bozulmuş derinin yalanması
– Mukozanın yalanması
• Aerosol ile
– İnfekte yarasaların olduğu mağara
– İnfekte sinir dokusu ile çalışılan laboratuvar
• İnsandan insana
– Kornea nakli
– Solid organ nakli
Hayvanlarda Klinik Bulgular
1. Sakin Dönem : Davranış değişiklikleri
Korkaklık , sinirlilik
Yabancı cisim yeme
Yutma güçlüğü
2. Saldırgan Dönem : Huzursuzluk artar
Isırma isteği
3. Felç dönemi : Alt çene felcinden dolayı yem ve su almakta güçlük çeker
3-4 gün içinde ölür.
Klinik
Prodrom dönemi
4-10 gün
Ateş, halsizlik, başağrısı,
boğaz ağrısı
Kişilik ve bilinç değişikliği
Isırık yerinde parestezi
Klasik form
1-Ansefalitik (saldırgan) form
Ateş
Kişilik ve bilinç değişikliği
Fobik ya da inspiratuvar spazmlar
Otonom uyarım bulguları
• Hiperaktivite*
• Hidrofobi*
• Aerofobi*
• Fotofobi
• Nöbet*
2-Paralitik form
Medulla spinalisbeyinsapı
Ateş
Kuadriparezi
Derin tendonrefleksleri kaybı
Üriner inkontinans
Miyoödem
Klasik olmayan form
Genellikle yarasa teması ile ilişkili
Nöropatik ağrı, radiküler ağrı
Duysal ya da motor defisit
Koreiform hareketler
Fokal beyin sapı bulguları ve miyoklonus
Konvülzyon, halüsinasyon
Fobik spazmlar ve otonom disfonksiyon yok
Koma
Ölüm/ İyileşme??
Miyokardit
Kardiak aritmi
Konjestif kalp yetmezliği
Tanı
• Klinik
• BOS : Pleositoz, eritrosit, hafif protein artışı
• DFA boyama : Beyin dokusu, kornea, tükrük bezi, deri (ense kıl
çizgisi üzerindeki kıl foliküllerinden)
• Deney hayvanı İnokülasyonu… otopsi vs
Ayırıcı tanı
• Viral ansefalitler
• Polyomiyelit
• Guillain-Barré sendromu
• Delirium tremens
• Striknin zehirlenmesi
• Kuduz histerisi
Temas sonrası yaklaşım
1- Yara bakımı
2- Antibiyotik profilaksisi
3- Tetanoz profilaksisi
4- Kuduz aşısı uygulanması
5- Kuduz immünglobülin uygulanması
1-Yara bakımı
• Riskli temas profilaksisinde en önemli adım
• Kuduz virusu geçişini azaltmada en etkili yöntem
• Mümkün olan en kısa sürede yapılmalı
• Yara yeri derhal bol akarsu (basınçlı su veya hortum ucunun sıkılarak mümkün olduğunca jet akımının sağlanması yoluyla) ve sabunla iyice yıkanmalı
• Sağlık merkezlerinde büyük boy enjektörlerle serum fizyolojik ile yıkama yapılabilir
Virus uzun süre yara yerinde kalabileceği için aradan süre geçmiş bile olsa yıkama işlemi yapılmalı
• Yıkama sonrası alkol ya da iyotlu antiseptikle silinmeli
• Sabun ve antiseptik tek başına mekanik yıkamanın yerini alamaz
• Mümkünse dikiş atılmamalı, mutlaka gerekiyorsa virusun sinir içine inokülasyonunu en aza indirmek için yara içine ve çevresine kuduz immunglobulini yapıldıktan en az 1 saat sonra ve mümkün olduğunca az sayıda atılmalı
• Yara bakımı sırasında sağlık çalışanı standart enfeksiyon kontrol önlemlerine uymalı
2-Antibiyotik profilaksisi
• Tüm insan ısırıklarında antibiyotik profilaksisi önerilir
• Hayvan ısırıklarında ise
– Yüz ısırıkları
– El ısırıkları
– Kemik ekleme penetrasyonu olan ısırıklar
– Protez ekleme yakın yaralar
• Diğer yaralarda ödem ve ezilme varlığında başvuru ilk 8 saatde ise klinik bulgu olmasa bile ab profilaksi uygulanır
• İlk 8 saatden sonra klinik enfeksiyon düşündüren bulgu yoksa ab vermeye gerek yoktur
• Erişkinlerde
– Amoksisilin-klavulonat
Penisilin allerjisinde
– Klindamisin +Levofloksasin
– Klindamisin+ TMP SMZ
– Doksisiklin
– Moksifloksasin
• Gebelerde penisilin alerjisinde klindamisin
• Makrolidler azitromisin, klaritromisin, po
TETANOZU UNUTMA!!
Kuduz aşısı uygulanması
• 4 dozluk şema
0.,3.,7.,14. günlerde birer doz, toplam 4 doz
• 5 Dozluk şema
0.,3.,7.,14., ve 28 . günlerde birer doz, toplam 5 doz
• 2.1.1. şeması
0.gün 2 doz, 7. ve 21. günlerde birer doz, toplam 4 doz
Kuduz İmmünglobulini
• İnsan kaynaklı (HRIG)
– 20 IU/kg (tüm yaş gruplarına)
– Anatomik olarak uygunsa olabildiğince yara çevresine , kalan dozu da
aşının yapıldığı yerden uzak bir alana IM yapılır
• At kaynaklı (ERIG)
– 40 IU/kg
Aşı başlanmış ancak HRIG verilmemiş olgularda temas
sonrası profilakside 7 gün içinde HRIG uygulanabilir
Kuduz profilaksisi gerektirmeyen temaslar
• Fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabani tavşan ısırıklarında insana kuduz geçişi gösterilmemiştir
Bu nedenle hayvan sağlığı ile ilgili kurumlar özel bir veri bildirmedikçe, bu tür hayvan ısırıkları
• Bugünkü verilerle ülkemizde eve giren yarasaların ısırığı veya evde yarasa bulunması durumunda
• Soğukkanlı hayvanlar (yılan, kertenkele, kaplumbağa vb) tarafından
ısırılma
•Kümes hayvanları ısırıkları
• Sağlam derinin yalanması, hayvana dokunma veya besleme
• Bilinen ve halen sağlam bir kedi veya köpek tarafından 10 günden
daha önce ısırılmış veya temas etmiş olanlar
• Daha sonra kuduz olduğu anlaşılan bir hayvanı beslemiş olmak, kan,
süt, idrar, dışkısıyla sağlam derisinin temas etmiş olması, pişmiş etini
yemiş, kaynatılmış sütünü içmiş veya bu sütle yapılan süt ürünlerini
tüketmiş olmak
• Kuduz hastasına rutin bakım yapan sağlık personeline riskli temas
olmadıkça (mükoz membran veya bütünlüğü bozulmuş deri teması,
ısırma vs)
ALGORİTMA:
kaynak: TIKLAYINIZ
