Çocuklarda Yabancı Cisim Yutmayı Nadir Bir Yöntemle Çıkartma
DN(Düzenleyici Notu): Alttaki olgu çocuk cerrahı tarafından olası komplikasyonlar öngörülerek yapılmıştır. Yapmanız için örnek olmasından çok, benimde ilgimi çektiği ve acil durumlarda aklınızda ilgili konu üzerine düşünerek veya yapan birisi ile tecrübe ederek yapılabileceği (endoskopiye zaman vs yok periferde vs gibi durumlar için) için paylaşmak istedim.Vizyon katsa yeter diğer türlü fazla özgüvenle hastaya zarar da verilebilir aman DİKKAT.Zaten yazının devamında görülecektir.
“Ameliyathane şartlarının sağlanamadığı, aspirasyon ve solunum sıkıntısı oluşturabilecek hızlı davranılması gereken vakalarda deneyimli cerrahlar tarafında nadiren hasta monitörize edilerek, solunum desteği sağlandıktan sonra nasal yolla foley sonda kullanılarak yabancı cisim çıkartılabilir. Bu yönteme bağlı özofagus perforasyonu, özofajit, solunum sıkıntısı gibi komplikasyonlar gelişebilir. Seçilmiş bazı vakalarda alternatif tedavi yöntemleri kullanılabilirse de, rijit özofagoskopihalen özofagial yabancı cisimlerin çıkartılmasında en emniyetli, kolay ve başarılı tedavi seçeneği olmaya devam etmektedir.”
OLGU
Dört yaşında Down sendrom, hipotiroidi, mental retarde tanısı olan erkek hasta madeni para yutma nedeniyle acile başvurdu. Öyküsünde yaklaşık dört saat önce oyun sırasında elli Türk lirası (TL) yutma sonrasında morarma, öksürük, ağızdan bol tükrük gelmesi şikayetleri vardı. Muayenesinde bilateral solunum seslerinde azalma, taşipneve taşikardi vardı. Hastanın çekilen akciğer grafisinde ve servikal grafisinde yabancı cisimle uyumlu görünümü saptandı (Şekil 1 ve 2).
Hasta moniterize edilerek acil müdahale şartları sağlandıktan sonra 10N FR foley sonda nasal yolla takıldı. Sonrasında sondanın cuffı şişirilerek, çocuk sağ yanına çevirildi. Sonda nasal yoldan hızlıca geri çekilerek para çıkartıldı (Şekil 3). Takibinde vital bulguları stabil seyreden hastaya, özofajit riski nedeniyle antibiyoterapi başlandı. Astım inhaler tedavisi düzenlendi. Gelişebilecek yabancı cisim aspirasyonlarını engellemek için ev içi koruyucu önlemler anlatılarak taburcu edildi.
TARTIŞMA:
*Yabancı cisim aspirasyonu acil tanı ve tedavi gerektirir. Oyuncaklarınplastik parçaları ve metal paralar en sık yutulan cisimlerdir (4, 5).
*Yapılan bir çalışmada yabancı cisimlerin % 85.5’i metaldi. En sık çıkartılan yabancı cisim madeni paraydı (6).
*Bizim vakamızda da madeni para aspirasyonu vardı. Yabancı cisim aspire eden çocuklar erken gelişen yakınmalarla bir sağlık kurumuna hemen başvurabildikleri gibi, geç dönemde ortaya çıkan komplikasyonlarla da gelebilirler.
*Olguların geliş yakınmaları erken ve geç dönemde farklılıklar gösterir.
*Erken dönemde en sık görülen yakınmalar öksürük ve hırıltılı solunum sıkıntısı iken kardiyopulmoner arrest gibi bir tabloyla gelen olgular da vardır.
*Geç dönemde başvuranlar ise tekrarlayan akciğer infeksiyonu ve bronşiyal astım benzeri klinik bulgularla gelebilirler (7).
*Yabancı cisimler özellikle küçük çocuklarda kusmaya bağlı aspirasyona ve trakeal basıya bağlı solunum sıkıntısı yapabilir.
*Metal paralar yutulduktan birkaç saat içinde kendiliğinden mideye inebilir. Bu nedenle para yutan çocukların bir kısmında çocuk hastaneye getirildiğinde para mideye inmiş durumdadır. Bu nedenle hızlı davranılması gerekir.
*Özofagus sindirim kanalının apendiks dışında en dar bölümünü oluşturur. Bu nedenle yutulan yabancı cisimlerin çoğu özofagusta takılır.
*Özofagus içinde kalan cisimler hastanın rahatlatılması ve olası komplikasyonların önlenmesi amacıyla hızlı bir
şekilde ve tercihen de görerek çıkartılmalıdır.
** Özofagustaki yabancı cisimlerinin çıkartılması için değişik yöntemler önerilmiş olmasına rağmen rijid özofagoskopi hala standart ve en güvenilir yöntemdir (8-11). Bir çalışmada yabancı cismin % 82.4 endoskopik olarak çıkartıldığı, % 2.7 mideye itildiği, % 12.1 defekasyonla atıldığı ve % 2.7 cerrahi olarak alındığı belirtilmiştir (6).
** Özofagusa yerleşmiş tüm yabancı cisimler endoskopik olarak çıkartılmalıdır. Özofagus üst kısımda yerleşmiş yabancı cisimler Mc Gill pensle kolayca güvenli bir şekilde ve kısa sürede çıkarılabilirler.
*Bazı kliniklerde fleksibl özofagoskopi kullanılmasına rağmen rijit özofagoskopi halen özofageal yabancı cisimlerin çıkartılmasında en emniyetli, kolay ve başarılı tedavi seçeneği olmaya devam etmektedir (6).
*Endoskopik yöntemlerle çıkartılamayan yabancı
cisim yutma olgularında barsak delinmesi, kanama veya tıkanıklık acil cerrahi girişim gerektirir (12).
*Endoskopik müdahale için ameliyathane şartlarında anestezi uygulanmalıdır. Özofagoskopi sırasında yabancı cismin kolayca çıkartılabilmesi için iyi bir kas gevşemesi gereklidir.
Ancak kas gevşemesi nedeniyle yabancı cisim mideye kaçabilmektedir, ayrıca anestezinin komplikasyonları ve aspirasyon pnömonisi riski vardır.
** Ameliyathane şartlarının sağlanamadığı, aspirasyon ve solunum sıkıntısı oluşturabilecek hızlı davranılması gereken vakalarda deneyimli cerrahlar tarafında nadiren hasta monitörize edilerek, solunum desteği sağlandıktan sonra nasal yolla foley sonda kullanılarak yabancı cisim çıkartılabilir.
*Bizim vakamızda ameliyathane şartları sağlanamadığından
ve solunum sıkıntısının artmasından dolayı acil müdahale şartları sağlandıktan sonra foley balon ekstraksiyonu yöntemi kullanılarak yabancı cisim çıkartıldı.
*Bu yönteme bağlı özofagus perforasyonu, özofajit, solunum sıkıntısı gibi komplikasyonlar gelişebilir. Seçilmiş bazı vakalarda alternatif tedavi yöntemleri kullanılabilirse de, rijit özofagoskopi halen özofagial yabancı cisimlerin çıkartılmasında en emniyetli, kolay ve başarılı tedavi seçeneği olmaya devam etmektedir.
Olgu sunum: TIKLAYINIZ
Erişkin vaka ve yönetim için:TIKLAYINIZ
