Yazı Künyesi: #00066#
TRAVMADA DÜZ KAFA GRAFİSİ
BT nin olmadığı Hastanelerde çalışan Arkadaslara
(Whatsup sorusu üzerine )
Bir zamanlar(bt yokken) kafasına darbe alan hastalara, kafa grafisi çekilirdi. Amacı medikal ve legal ihmal olmasın (bir şey yaptık imajı) veya nadir lineer-çökme fraktürü dışlama-tanı koyma nedenli idi. Çünkü genellikle zaten elle tanı konulmuş kırığa ekstra görüntü olarak pek birşey katmıyordu.
BT nin gelmesi ile birlikte kafa grafilerinin önemi azaldı. Tabiki ilçe hastanelerinin hepsinde BT halen bulunmamakta.Tomografi çektirmemizin amacı genelikle;beyin lezyonlari (subdural hematom,epidural kanama ve SAK ),fraktür var mı onun için. Hematom varsa beyin cerrahı müdahale edecek,SAK var ise yine müdahale edilmesi için veya serviste gözlem nedenli çektiriyoruz.Bunu zaten biliyoruz da tekrar olsun diye yazdım.
Bu arada BT herşeyi gösterir hiç gözden bişey kaçırmaz mi? Hayır lineer kırıklar (3 boyutlu yazılımınız yok ise ) horizontal kesitte yakalamanız çok zor.Bu neden önemli özellikle kırıklar majör menengial damarlar ile keşisiyorsa geç intrakranial kanama geçirme açısından yüksek risk grubunda (30 kat fazla ) oldukları biliniyor.
BT erken intrakranial kanamaları tespit etmekte spesifik ve %100 sensitivdir ama radyasyon yükü taşır.Bir BT den alınan radyasyon (2.0 mSv) 3 tane kranial filminin radyasyonundan fazladır (grafi lerde 0.14 mSv)
Bununla beraber kraniyal kırığı olmayan hastalarda özellikle çocuklarda beyinde belirgin bir hasar olabilir.Uygun görüntüleme yi seçmeye yardımcı olacak durumlar; kraniyal travmanın şiddeti veya eşlik eden komplike yaralanmalar , hastanın ilk geldiğindeki bulguları ve sonradan hastanın durumunda kötüleşme dir.Glaskow koma skalası skoru düşmesi gibi.
Kafa grafilerinin ilk olarak kafa kubbesi (tepe) ile ile ilgili olduğu için kafa tabanındaki kırığı ekarte ettirmez.Önceden kafa grafisinin raporlarında “kafa kubbesinde kırık görülmedi” diye yazarlarmış bunun nedeni bu imiş.
Bazı düz grafilerinin indirekt de olsa kafa kaidesi kırığı na işaret edebilecek belirtiler görülebilir ; örneğin sfenoid sinüs de sıvı seviyesi seviyesi veya mastoid hava hücrelerinde kanamaya bağlı yeni opak alanlar.Boyle bir vakada ayırıcı tanı hastalığın önce sinüs te mi yoksa mastoidde mi oluştuğunu içermelidir.O yüzden doğal arşiv sistemi çok değerlidir.
Önemli ; Kafatasının diğer kısımlarını da net bir şekilde görebilmek için için başka açılar ve yönlerden de görüntüler elde etmek gerekir
İşin özeti; bizim için dostlar hasta geldi kafa travması ile Glaskow baktık kaydettik,vitalleri aldık kaydettik saati ile birlikte .Muayene ettik, darbe alınan yerde yüksek hassasiyet var ise en az 2 yönlü kafa grafisi çekip bakin (BT nin olmadigi hastanelerde )Bilinç ve skala puanı düşüşü var mı ? En az 2 saat gözlem, klinik gözlemle beraber pupil anizokorisi takip edilmeli. Anizokorisi olursa ne demek beyinde shift olduğunun göstergesi olabilir ,yani kanama bulgusu dur. Skalası düşüşle beraber ise “doktorlu 112 “ile en yakın beyin cerrahı olan hastaneye sevk edilmeli .Yolda arrest ihtimali çok fazladır .
Forumdan Beyin cerrahı(Ahmet Tolgay Akıncı) hocamızın katkısı:
“Hocam, şu anki nöroşirürji rehberlerinde (guideline) direkt kafa grafisinin algoritmada karar değiştirici etkisi yok. Tabii ki BT yoksa yapmak lazım ama benden sonraki nesil hemen hiç görmediği için yorum da yapamayacaktır. Kırık tanısı tedaviyi değiştirmediği için Glasgow Koma Skalası’ndan 15 puan almayan veya kusan veya lucid intervali akla getirebilecek uzun süreli (2-5 dak) ve ciddi (hiç bir uyarana yanıt olmayan, konuşamadığı yani sağlam bir şekilde bilincin kapandığı) bir bilinç kaybı/travmatik amnezi öyküsü olan hastaların hiç vakit kaybetmeden en yakın bt ve beyin cerrahisi uzmanı olan merkeze yönlendirilmesi uygun olacaktır. Eskiden durumu kötüleşen hastalara LP ile hava verilerek pnömoensefalogram çekilir ve şifti görerek hangi tarafın açılacağı (klinik olarak belirgin değil ise) netleştirilirmiş. Tarihi bir not olarak belirtmek istedim. ”
ACT FACEBOOK SAYFASI TIKLAYINIZ
