Yazı Künyesi: #00052#
Tanım: Çok kullanılan bir tanıma göre ishal; sayı ve miktar ne olursa olsun “sulu dışkılama” veya “bulunduğu kabın şeklini alan dışkı”dır.
Süresine göre;
• Akut ishal: 2 haftadan kısa süre süren.
• Kronik ishal: 4 haftadan uzun süren.
• (Persisten ishal: 2-4 hafta.)
Her hastada ileri laboratuvar tetkiklerinin yapılması gerekmez.Akut ishalli hastada laboratuvar değerlendirmeyi gerektiren durumlar:
• Hipovolemi bulgularıyla birlikte ileri derecede ishal,
• Kan ve mukus içeren, az miktarda sık sık kanlı dışkılama,
• Günde ≥6 kez dışkılama veya >48 saat devam eden ishal,
• Ateş ≥38,5°C, ciddi karın ağrısı,
• Hastaneye yatırılan hastalar veya yeni antibiyotik kullanımı olanlar,
• ≥70 yaş veya bağışıklık yetmezliği olanlar,
• İshalle birlikte sistemik hastalığı olanlar.
Eğer gerek görülürse yapılması gereken tetkikler: Tam kan sayımı, lökosit förmülü (sola kayma, eozinofili), eritrosit sedimantasyon hızı (ESH), kan üre nitrojen (BUN), elektrolitler.
Dışkının incelenmesi ile makroskopik olarak kıvam, mukus, kan; mikroskopik olarak da lökosit, eritrosit, helmint yumurtası, protozoon kist ve trofozoiti aranabilir. Bakteriyolojik analiz için örnek alınabilir.
Akut İshal Tedavisi
*Hastanın hemodinamik durumu belirlenir, sıvı açığı karşılanır(oral/ parenteral rehidratasyon), beslenmenin devam ettirilmesi ve endikasyon varsa antimikrobik madde kullanılması temel prensiplerdir. Antimotiliter ilaçlar tartışmalı olup kullanılması önerilmez.
**Hafif derecede dehidratasyon( Vücut ağırlığının %5’inden azı kaybedilmiştir. )
-Hastanın hastaneye yatırılması gerekmez. Evde elektrolitli ve elektrolitsiz su alımı ve özellikle çocuklarda beslenmenin devamı önerilir. Oral Rehidratasyon Sıvısı, tuzlu ayran ve tuzlu çorba, ayrıca bol su ve şekerli çay önerilir. Meyve suyu ve şekerli çay gibi tuz içermeyip, şeker içeriği yüksek sıvılar hiperozmolariteye yol açarak ishali şiddetlendirir. Erişkin bir hastanın alacağı sıvı miktarı ‘ishal geçene kadar istediğin kadar sıvı ve su iç’ şeklinde tarif edilmelidir. Çocuklara içebildikleri kadar içirilmelidir. B R A T diyeti batı dünyasında kolay uygulanabilirliği nedeni ile tavsiye edilmektedir (Muz ezmesi, prinç lapası, elma ezmesi-suyu, tost)
Orta derecede dehidratasyon(Vücut ağırlığının %5-10 kadarı kaybedilmiştir)
Oral sıvılar ile yerine koyma yapılır. Tedavi, hastanede gözlem altında yapılmalıdır. Vücut ağırlığının %7.5’u kadar sıvı verilir. Yerine koyma ağız yoluyla yapılıyorsa bu miktar 4 saatte, intravenöz (İV ) yoldan yapılıyorsa üçte biri 2-3 saatte, geri kalanı 8-10 saatte verilmelidir. Yaşlılarda ve kalp, akciğer, böbrek hastalığı olanlarda kardiyovasküler yüklenme bakımından dikkatli olunmalıdır. Hasta hafif derecede dehidratasyon durumuna gelince bunun gereğine göre tedavi edilir.
İleri derecede dehidratasyon(Vücut ağırlığının %10’undan fazlası kaybedilmiştir)
Hastalar mutlaka hastaneye yatırılmalı, yakın takip ve İV sıvılarlarla yerine koyma yapılmalıdır; hastalar erkenden oral alıma teşvik edilirler. Tedavide Ringer Lakat solüsyonu tercih edilir; yoksa izotonik NaCl solüsyonu kullanılabilir, sıvı 100 ml/kg İV verilir (üçte biri yarım-bir saatte, geri kalanı 2.5-3 saatte).
Ampirik antibiyotik tedavisi gereken ishalleri şöyle sıralayabiliriz:
-Günde 8 defadan fazla dışkılaması olanlar, ileri derecede dehidratasyona yol açan ishali olanlar (kolera?) veya bir haftadan uzun süren dehidratasyon bulguları, inflamatauvar ishali olup (dışkıda lökosit var), genel durumu bozuk (ateş, karın ağrısı) olanlar (Shigella, Salmonella, C. jejuni?). İshalin başlamasından önceki bir ay içinde herhangi bir sebeple antimikrobiyal bir ilaç kullanan veya kullanırken ishali başlayan (C. difficile?) hastalar. Bağışıklık yetmezliği
olan kişlide gelişen ishal.
Toplumda kazanılan akut infeksiyöz ishalde ampirik antimikrobik tedavi aşağıdaki şekilde yapılır. Ateş, akut, dizanterili ishal (dışkıda makroskopik kan ve mukus) ve/veya mikroskopik incelemede lökositlerin varlığı, ciddi dehidratasyon durumunda; akut, ciddi ishali olanlara (erişkinde günde 4’den fazla dışkılama) siprofloksasin 500 mg günde 2 kez, ofloksasin 200-300 mg günde 2 kez, norfloksasin 400 mg günde 2 kez, 5 gün süreyle verilebilir. Alternatif olarak direncin düşük olduğu bölgelerde ko-trimoksazol (fort tab 2×1) tek başına veya eritromisin ile (250-500 mg, günde 2 kez) birlikte verilebililir.
ACT FACEBOOK SAYFASI TIKLAYINIZ
